Phân tranh nguồn nước đầu nguồn Vu Gia: Đã phạm luật, lại không sửa sai

Dòng Đắk Mi đã khô kiệt, trơ đáy dù mới đầu xuân 2014. ảnh: Thanh Hải 

Như Báo Lao Động và các phương tiện thông tin đại chúng liên tiếp phản ánh việc Đà Nẵng “doạ kiện” Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT), đồng thời “sửa lưng” bộ này trong góp ý quy trình vận hành liên hồ chứa thuỷ điện Đắk Mi 4, A Vương và Sông Tranh 2 vừa trình các bộ, ngành trung ương và Văn phòng Chính phủ. Ngay sau đó, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ TNMT) có công văn phản hồi, bác bỏ các kiến nghị của Đà Nẵng.

Song Đà Nẵng vẫn đòi kiện đến cùng các nhà máy thuỷ điện và cả Bộ TNMT khi không được giải quyết thoả đáng về cân bằng sử dụng nguồn nước từ các dòng Vu Gia - Thu Bồn…

Không phải chỉ là dọa

Chuyên gia thuỷ lợi Huỳnh Vạn Thắng - Phó Trưởng ban chỉ huy Phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn TP, Phó GĐ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) Đà Nẵng - cho biết, Đà Nẵng yêu cầu Bộ TNMT sửa đổi quy trình theo hướng lấy mực nước tại trạm thuỷ văn Ái Nghĩa ở mức 2,8m để làm mực nước khống chế, buộc thuỷ điện Đắk Mi 4 - nhà máy đã cắt tiệt dòng Đắk Mi (thượng nguồn sông Vu Gia) để chuyển hẳn dòng chảy sang sông Thu Bồn, lợi dụng độ chênh để nâng cao hiệu quả phát điện, gây hạn hạ du. Nếu góp ý lần này bất thành, Đà Nẵng sẽ kiện Bộ TNMT ra toà. Đây là lộ trình giải quyết vấn đề khô hạn, tranh chấp nguồn nước mà lãnh đạo TP.Đà Nẵng đã thông qua chứ không phải chỉ là doạ.

Tuy nhiên, sau khi Đà Nẵng bày tỏ quan điểm, ngày 13.2, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ TNMT) đã có công văn (số 77/TNN-LVS) phản hồi về vấn đề xả nước sông Vu Gia trong Dự thảo quy trình vận hành liên hồ chứa trong mùa cạn trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn. Theo đó, Cục Quản lý tài nguyên nước khẳng định, các vấn đề về xả nước của thuỷ điện Đắk Mi 4, mực nước tại Trạm thuỷ văn Ái Nghĩa, việc thay đổi chuyển nước qua sông Quảng Huế... đã được nghiên cứu, phân tích tính toán, cân nhắc nhiều phương án trên nguyên tắc sử dụng tổng hợp, hiệu quả nguồn nước, đáp ứng yêu cầu sử dụng nước trên phạm vi toàn lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn (bao gồm cả TP.Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam) trong điều kiện khả năng nguồn nước hiện có, thực trạng hệ thống các hồ đã được xây dựng, đồng thời hài hoà với nhiệm vụ phát điện và bảo đảm tuân thủ các quy định của Luật Tài nguyên nước. Đòi hỏi của Đà Nẵng là phi thực tế...

Đẩy khó cho dân

Sau khi công văn này đăng tải lên cổng thông tin điện tử của Bộ TNMT, Ban chỉ huy Phòng, chống lụt bão TP.Đà Nẵng đã phản ứng quyết liệt. Sáng 18.2, trả lời báo chí, ông Huỳnh Vạn Thắng cho biết, địa phương sẽ có công văn phản hồi ý kiến của Cục Quản lý tài nguyên nước. Theo ông Huỳnh Vạn Thắng, việc Cục Quản lý tài nguyên nước bảo vệ lợi ích của thuỷ điện Đắk Mi 4 khi cho rằng, nếu xả nước trả lại sông Vu Gia theo đề nghị của Đà Nẵng sẽ làm thiệt hại cho thuỷ điện từ 55 đến 145 tỉ đồng là không thoả đáng. Đà Nẵng sẽ có văn bản phản hồi, đề nghị làm cho rõ ràng.

“Cái anh không lấy được thì anh gọi đó là thiệt hại, tại sao nói như thế được. Cái thất thu (nếu có) đó lại quá nhỏ so với thiệt hại mà 1,7 triệu dân với hơn 10.000ha đất sản xuất, nước sinh hoạt của cả các TP vùng hạ du đang gánh chịu. Cục Quản lý tài nguyên nước lập luận như thế là không đúng, với mức nước 2,53m tại Ái Nghĩa thì ở Đà Nẵng đã hạn hán rất là nặng rồi. Xây dựng quy trình vận hành mà anh đẩy hạ du vào thế khó khăn, đối diện với việc thiếu nước thì rõ ràng quy trình đó đã sai. Luật Tài nguyên nước ở Điều 60 quy định: Không được gây ra hạn hán, thiếu nước nhân tạo”.

Trước đây, khi được yêu cầu góp ý xây dựng quy trình vận hành các hồ thuỷ điện này hằng năm, Đà Nẵng đã có văn bản góp ý, đặc biệt chú trọng quy trình vận hành mùa cạn, song Bộ TNMT đã không tiếp thu chỉnh sửa, trình Chính phủ. Lần này, Đà Nẵng tiếp tục góp ý, nhưng lại nhận ngay phản hồi tiêu cực. Luật Tài nguyên nước cũng do bộ này soạn thảo, nhưng cho thuỷ điện Đắk Mi 4 cắt tiệt dòng, chuyển đổi hoàn toàn dòng chảy tự nhiên sông Đắk Mi (chiếm 50% lưu vực của sông Vu Gia) cũng do bộ này phê duyệt, cho phép. Bây giờ xây dựng quy chế vận hành hồ nước sao cho hài hoà các mục đích sử dụng thì Bộ TNMT không thể vì lợi ích thuỷ điện mà tiếp tục vi phạm luật, quay lưng với thiệt hại của hàng triệu dân - ông Thắng cho biết thêm.

 

Copy từ: Lao Động

...................