Mặc Lâm, biên tập viên RFA
Sau tuyên bố không có vùng cấm trong việc đóng góp sửa đổi Hiến pháp 1992 đã xuất hiện một bản dự thảo Hiến pháp gần như hoàn chỉnh của hơn 800 trí thức và được báo chí thế giới đánh giá như một cuộc cách mạng mềm trong chính trường Việt Nam.
TBT Nguyễn Phú Trọng, Chủ Tịch nước Trương
Tấn Sang, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng và Thủ tướng Nguyễn Tấn
Dũng đi về phía lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh trước khi khai mạc phiên họp
hàng năm của Quốc hội hôm 22 tháng 10 năm 2012.
Đề nghị bỏ lời nói đầu của hiến pháp 1992
Có thể nói sự chờ đợi sửa đổi bản hiến pháp năm 1992 lần
này khác hẳn như sự thay đổi Hiến pháp năm 1946 vào năm 1992. Nhà nước
chứng tỏ đã chuẩn bị dư luận rất kỹ trong việc kêu gọi người dân tham
gia vào tiến trình đóng góp ý kiến của mình vào bản hiến pháp này. Tuyên
bố mạnh mẽ của ông Phan Trung Lý, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc
hội đã tăng thêm sự mạnh dạn của quần chúng khi biết rằng không có vùng
cấm nào trong các ý kiến tham gia.
Trong khi báo chí quốc doanh loan tải một vài bài viết
lác đác trên hệ thống thông tin nhà nuớc không được ai chú ý thì tại
nhiều trang blog như trang Bauxitvn, Basàm lại nóng lên với bản dự thảo
hiến pháp được ký tên bởi hơn 700 chữ ký của các nhân vật trí thức. Bản
dự thảo này ngay lập tức lan truyền rộng rãi trên mạng và các cơ quan
thông tấn của Đức, Pháp, Hoa kỳ loan tin lại với những nhận xét khá tích
cực về một cuộc đổi thay lớn trong mặt bằng chính trị tại Việt Nam.
Điều khiến dư luận chú ý trước tiên của bản dự thảo là
đề nghị bỏ lời nói đầu của bản hiến pháp năm 1992. Đề nghị này hợp lý và
hấp dẫn người theo dõi bởi tính chất bản hiến pháp của một nước không
thề viện dẫn tính cao cả của bạn bè quốc tế hay sự những chiến thắng có
tính giai đoạn lịch sử không thể kéo dài để biện minh cho lý lẽ cai trị
của chế độ. Lời nói đầu bản hiến pháp năm 92 đã viết:
"Dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng
Hồ Chí Minh, thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội, nhân dân Việt Nam nguyện phát huy truyền thống
yêu nước, đoàn kết một lòng, nêu cao tinh thần tự lực, tự cường xây dựng
đất nước, thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ,
hoà bình, hữu nghị, hợp tác với tất cả các nước, nghiêm chỉnh thi hành
Hiến pháp, giành những thắng lợi to lớn hơn nữa trong sự nghiệp đổi mới,
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc."
Vì trước mắt chưa có Chủ nghĩa xã hội cho nên trở lại với cái tên của nó là Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa chứ không có gì mới, chỉ là tên cũ đặt lại cho chuẩn thôi.
Ông Nguyễn Đình Lộc
Tính chất vi hiến lộ ra rất rõ khi Mác-Lê Nin và Hồ Chí
Minh chỉ đạo toàn bộ hiến pháp của nước Cộng hòa Xã Hội chủ Nghĩa Việt
Nam. Lời nói đầu này đã khiến Hiến pháp không còn do nhân dân Việt Nam
quyết định mà rõ ràng do một chủ thuyết đã tỏ ra lạc hậu, một nhân vật
không còn tinh khôi như thời cầm quyền đã ngang nhiên chiếm lĩnh đời
sống chính trị cũng như toàn bộ nền tảng của một bản hiến pháp của đất
nước.
Phủ nhận lời nói đầu này là phủ nhận toàn bộ tính chất
áp đặt của Đảng cầm quyền hiện nay lên hiến pháp để từ đó gợi ý một nội
dung khác, một tính chất khác, một hiến định khác nhằm giải tỏa những áp
đặt đè nặng lên dân tộc trong nhiều chục năm qua.
Giáo sư Nguyễn Huệ Chi, nguyên Chủ tịch Hội đồng Khoa
học Viện Văn học một trong những người vận động chữ ký cũng như soạn
thảo bản hiến pháp cho biết:
Trong số những người có ý tưởng đề xuất bản kiến nghị
này tất nhiên có những người hiểu biết luật pháp, có luật sư nên bản
kiến nghị đưa ra chặt chẽ. Chúng tôi không ở trong một tổ chức nào hết
mà chỉ là những con người, cá nhân, những công dân quan tâm đến vận mệnh
đất nước và nhân việc nhà nước tuyên bố cần sự góp ý cho hiến pháp và
không có giới hạn ngăn cấm nên chúng tôi thấy cần phải đề xuất cho đến
cùng. Đến cái chỗ mà dân tộc Việt Nam hiện nay đang mong muốn, quan tâm
nhất. Bản kiến nghị này hình thành là như vậy.
GS-TS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban
Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cũng
là người ký tên trong bản kiến nghị cho biết lý do khiến bản dự thảo
hiến pháp này ra đời. Với ông không gì khác hơn là tạo cơ hội để chính
quyền có tính chính danh trong khi vận hành đất nước, đặc biệt là những
người Đảng viên Đảng Cộng sản có cơ hội nhìn lại mình và Đảng của mình:
Theo như ông chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội
Phan Trung Lý đã nói thì khi góp ý xây dựng hiến pháp sẽ không có vùng
cấm nào cả. Bản thân tôi là một Đảng viên Đảng Cộng sản tôi cũng không
muốn Đảng mình đóng vai trò lãnh đạo chính quyền, lãnh đạo xã hội do áp
đặt. Mà chúng tôi muốn lãnh đạo xã hội, lãnh đạo chính quyền một cách
danh chính ngôn thuận, dựa trên uy tín, phẩm chất, năng lực thật sự của
mình. Thứ hai nữa nếu bây giờ mà đặt ra trong hiến pháp điều cố định là
tổ chức nào đó như Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ vĩnh viễn lãnh đạo xã hội
thì đó là cách làm hư Đảng. Nó sẽ làm cho Đảng viên không còn phấn đấu,
không còn phải rèn luyện, chinh phục cái tâm của người dân nữa mà dần
dần sẽ hư hỏng đi, mà như thế thì làm Đảng yếu đi.
Đề nghị đổi tên nước
Công nhân kết hoa cho lá cờ Đảng và lá cờ nước chuẩn bị cho lễ Quốc Khánh 02/9/2012 tại Hà Nội. AFP photo
Trong cuộc họp của “Hội đồng dân chủ pháp luật” do
Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại Hà Nội vừa rồi mà tôi có tham
dự thì một số ý của vài vị đưa ra là chúng ta phải xác định thời kỳ này
có phải là thời kỳ xã hội chủ nghĩa hay chưa? Hay là đang trong quá
trình xây dựng một nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa? Bởi vì thật ra khi có
hiến pháp năm 1946 thì sau đó là chiến tranh rồi chia hai đất nước,
thành ra thể chế cộng hòa đó nó chưa thể hiện một cách rõ ràng trong
thực tế bằng một tổ chức nhà nước của chúng ta. Do đó tính chất vẫn là
thời kỳ nối tiếp của năm 1946 chứ chưa phải là chủ nghĩa xã hội hay quá
độ. Vả lại sau tất cả các bản hiến pháp từ năm 1946 là một hiến pháp rất
tiến bộ có tên nước là Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Độc lập, Tự do, Hạnh
phúc - Ba chữ Độc lập Tự do Hạnh phúc nó rất bao quát. Một đất nước độc
lập rồi phải dân chủ tự do và đem lại hạnh phúc cho người dân.
Nguyên Bộ trưởng Bộ tư Pháp Nguyễn Đình Lộc cũng nhận
xét việc đổi tên nước là cần thiết nhưng không có gì mới so với bản hiến
pháp năm 1946 khi Đảng Cộng sản chưa nhúng tay vào thực hiện việc thay
đổi hiến pháp mà nhiều người vẫn cho là dân chủ nhiều lần hơn bản năm
1992.
Thật ra bây giờ gọi là nhà nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ
Nghĩa Việt Nam, nhưng xã hội chủ nghĩa chỉ là một định hướng lâu dài mà
thôi vì trước mắt chưa có Chủ nghĩa xã hội cho nên trở lại với cái tên
của nó là Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa chứ không có gì mới, chỉ là tên cũ
đặt lại cho chuẩn thôi.
Một nét mới của bản dự thảo hiến pháp này là mạnh dạn
thay đổi hệ thống chính quyền từ Chủ tịch nước theo hệ thống cộng sản
sang Tổng thống chế như của nhiều nước tư bản Tây phương. Nói về thay
đổi này luật gia Lê Hiếu Đằng cho biết:
Dự thảo này cũng chỉ là gợi ý thôi chứ không có tính
chính thức. Nó theo tổng thống chế, mô hình của các nước có chế độ lưỡng
viện tức là Thượng nghị viện và Hạ nghị viện. Nó làm cho chức năng của
từng viện rõ ràng và bao quát hơn, có tính chất đại diện rộng rãi hơn.
Hai viện này đại diện cho cả nước và đồng thời đại
diện cho địa phương nên có tính chất tiêu biểu. Thượng viện chẳng hạn,
rất quan trọng. Thật ra mô hình này đã có một số nước người ta áp dụng
và có hiệu quả vì vậy mình nên theo. Điều gì mà con người tiến bộ đã áp
dụng thì mình theo chứ không nên sáng tạo một con đường nào khác, rất mù
mờ không có hiệu quả, vì nó không đặt lợi ích đất nước, dân tộc lên
trên.
Những thay đổi cốt lõi của bản dự thảo hiến pháp còn nằm
ở chỗ giải phóng quyền tham gia chính trị một cách thật sự của các Đảng
phái đối lập, điều mà cả hai bản hiến pháp năm 1946 và 1992 hoàn toàn
không nêu ra.
Câu nói nổi tiếng của chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết mà nhiều người vẫn nhớ đó là: “bỏ điều 4 hiến pháp là tự sát”.
Nội hàm quan trọng của điều 4 hiến pháp là gì khiến chủ
tịch một nước phải xác định với ngôn ngữ không cần bóng gió như vậy? Câu
trả lời nhanh nhất: Điều 4 hiến pháp cho phép quyền lực Đảng Cộng sản
Việt Nam bao trùm lên cả ba nhánh lập pháp, hành pháp và tư pháp theo
hiến pháp quy định.
Những quyền lực tuyệt đối của điều 4 vô hiệu hóa mọi quy
định mà hiến pháp đưa ra. Từ quyền tối thiểu của người dân như sự đi
lại cho đến cao hơn là quyền phát biểu chính kiến. Riêng trong lĩnh vực
tòa án sự tha hóa và bất công lộ ra rõ hơn khi Đảng toàn quyền đưa ra
những bản án bỏ túi cho từng phạm nhân, những ai phạm tới quyền lực của
Đảng cầm quyền.
Điều 4 hiến pháp cho phép Đảng làm bất cứ thứ gì có lợi
cho Đảng và hệ thống, trong đó có toàn quyền quyết định về chủ quyền đất
nước thông qua các cuộc đàm phán không công khai. Đảng cũng đuợc quyền
chấp thuận trong bóng tối ai là người được phép khai thác tài nguyên
quốc gia và cứ mỗi lần đại hội Đảng là việc sắp xếp nhân sự lại diễn ra,
người dân không một chút quyền hạn gì trong việc bỏ phiếu cho ai là
người lãnh đạo đất nước.
Đề nghị bỏ điều 4 hiến pháp
Pano tuyên truyền cho kỳ bầu cử quốc hội lần thứ 13 năm 2011. AFP photo
Trước đây ở hiến pháp năm 46 thực chất lúc bấy giờ
Đảng Cộng sản Đông Dương là Đảng lãnh đạo và đương nhiên việc đó cũng
thể hiện vào trong việc soạn thảo hiến pháp 1946 nhưng lúc bấy giờ có
đưa vào đâu? Vả lại muốn đưa cũng không đưa được.
Nhưng rồi sau đó vận dụng vào điều 6 của hiến pháp Xô
viết để đưa điều 6 của Xô viết vào vì nghĩ rằng sẽ tăng cường vai trò
lãnh đạo của Đảng nhưng trên thực tế thì ngược lại. Thứ nhất, với đìêu 6
đó thì Đảng Cộng sản Liên xô vẫn không tránh khỏi sự sụp đổ. Với điều 4
trong hiến pháp của năm 92 mà bây giờ đang đưa ra lấy ý kiến thì không
tránh đuợc sự thoái hóa biến chất của một bộ phận rất lớn và nó càng
ngày càng làm cho uy tín của Đảng suy sút nghiêm trọng trong dân. Điều
này thì chính Đảng nói chứ không phải ai nói cả.
Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, nguyên ủy viên
Trung ương Đảng, nguyên cựu đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc cho rằng
không thể áp đặt lên nhân dân những gì mà Đảng muốn, ông nói:
Bởi vì Đảng lãnh đạo thì Đảng sinh ra vì dân vì nước
chứ không phải sinh ra vì quyền lợi của Đảng cho nên không cần ghi là
Đảng lãnh đạo bởi vì quyền lãnh đạo do dân tín nhiệm trao cho chứ không
thể áp đặt được.
Chính điều 4 hiến pháp giao cho Đảng mọi chiếc chìa khóa
quan trọng trong việc điều hành đất nước nên Đảng đã dùng nó để khóa
trái những cánh cửa tự do mà người dân được quyền hưởng vì muốn bảo vệ
sự độc đảng của mình. Chiếc chìa khóa mở cánh cửa dùng quyền biểu tình
mà hiến pháp quy định để chống lại xâm lược cũng bị Đảng khống chế do đó
Đảng quyết định luôn vận mệnh đất nước trong các cuộc đi đêm nếu có lợi
cho Đảng.
Ông Huỳnh Kim Báu, nguyên Tổng thư ký Hội Trí
thức yêu nước TP Hồ Chí Minh, TP HCM người ký tên vào bản kiến nghị dự
thảo hiến pháp nghi ngờ sự mong manh của bản hiến pháp lần này:
Tôi thấy rằng họ có thể ghi những điều mà dự thảo yêu
cầu nhưng nếu điều 4 còn thì nó sẽ phủ định hết tất cả. Vì họ độc quyền
lãnh đạo mà nếu họ ghi những điều đó đồng thời với điều 4 thì điều 4 nó
sẽ phủ định hết tất cả những cái cải lương, thay đổi đó.
Cũng từ điều 4 hiến pháp này Đảng đã tận dụng nó như một
quyền năng tuyệt đối để quay lại ra lệnh cho chính hiến pháp quy định
lực lượng vũ trang phải hết lòng bảo vệ cho Đảng. Đìêu này làm cho nhân
sĩ trí thức nổi giận, trong đó có thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, ông
nói:
Tôi đứng trên quan điểm chung của mọi nước và như tôi
đã phân tích quân đội phải bảo vệ tổ quốc chứ không phải bảo vệ một tổ
chức, cá nhân nào. Bởi vì nếu bảo vệ tổ quốc thì trong đó có cả Đảng
Cộng sản rồi, cũng trong tổ quốc Việt Nam thôi thì có gì mà họ phải phản
ứng mà phản ứng là vô lý cho nên tôi tôi cứ nói theo ý của tôi và tôi
không sợ gì sự phản ứng cả.
Tôi thấy rằng họ có thể ghi những điều mà dự thảo yêu cầu nhưng nếu điều 4 còn thì nó sẽ phủ định hết tất cả.
Ông Huỳnh Kim Báu
Ông Huỳnh Kim Báu chia sẻ những ý kiến của tướng Nguyễn
Trọng Vĩnh và nhìn lại những nỗ lực mà trí thức đang vận động trong dự
thảo thay đổi hiến pháp này, ông nói:
Thực tế ra nói là vì tương lai của đất nước, lo cho
dân thôi chứ còn chúng tôi không tin dù một chút. Thường thường tất cả
đều đã được chuẩn bị hết chẳng qua nếu mà hỏi ý kiến dân thì người ta
chỉ chọn những gì phù hợp với người ta mà thôi chứ còn dứt khoát như
điều 4 họ không giải quyết đâu, hay là luật đất đai điều 86 sẽ không
giải quyết được đâu nhưng mà nói thì vẫn phải nói. Tôi không tin nhưng
về lương tâm phải nói để bảo vệ đất nước.
Quân đội là của nhân dân. Quân đội được nuôi bởi tiền
thuế của nhân dân thì phải phục vụ nhân dân, làm sao chỉ một nhóm
người? Đây là quyền lợi cả một dân tộc mà lại vĩnh viễn luôn thì không
bao giờ có chuyện đó.
Giáo sư Hoàng Xuân Phú, tác giả của các bài viết nảy lửa về Hiến pháp trong những lúc gần đây cho rằng “Quy
định trong Hiến pháp về quyền lãnh đạo đương nhiên của ĐCSVN đối với
Nhà nước và xã hội tưởng để Đảng trường tồn, nhưng lại là điều khoản
khai tử của ĐCSVN, khai tử khỏi lòng Dân và khai tử khỏi cuộc sống chính
trị.”Số phận ĐCS sẽ ra sao?
Một cửa hàng bán các sản phẩm tuyên truyền cho chủ nghĩa Mác - Lê tại Hà Nội. Ảnh chụp 01/2/2012. AFP photo
Sự sụp đổ chế độ Cộng sản tại Liên xô và Đông âu cho
thấy không có bất cứ cuộc tắm máu nào hay sự rối loạn xã hội bởi thay
đổi thể chế cầm quyền. Lý do mà nhiều nhà nghiên cứu lịch sử đưa ra là
các cuộc cách mạng ấy diễn tiến trong nội bộ của Đảng Cộng sản Liên xô
và tác động lên các nước còn lại. Nguồn gốc của những cuộc cách mạng này
nằm trong tính tất yếu của các cuộc vận động lịch sử, khi sự tha hóa,
độc tài đã đến lúc chín rã thì phải bị đào thải bởi các dòng chảy cách
mạng của nhân dân. Chân lý này đã xảy ra trong quá khứ và không nghi ngờ
gì nó sẽ lập lại khi điều kiện đã chín muồi và không ai, thế lực nào có
khả năng năng ngăn lại sự chín muồi đó.
Bản dự thảo hiến pháp rõ ràng là một sự chín muồi có
điều kiện. Những nhận thức từ căn bản của một hiến pháp không phù hợp
với tiêu chí của các nước văn minh đã và đang trì kéo sức bật của cả dân
tộc, vì vậy nếu thay đổi đúng với tinh thần một bản hiến pháp cần có
thì đảng cầm quyền hiện tại phải chấp nhận trò chơi công bằng của các
đảng phái chính trị ngang hàng nhau trong mọi điều kiện để cạnh tranh
một cách công bằng hầu cải thiện đời sống dân chủ của người dân.
Điều kiện cần có ấy sẽ gây ra tổn thất cho nhiều bên, trong đó không thể không nhắc tới Đảng Cộng sản Việt Nam.
Mất mát tất cả quyền lực hiện nằm trong tay và viễn ảnh
về hưu cay đắng không dễ gì thuyết phục người ta chấp nhận như Miến Điện
đang thay đổi, mặc dù trước đây ít lâu chính quyền Miến được xem độc
tài và bạo chúa gấp nhiều lần Việt Nam. Câu hỏi về niềm tin sẽ thay đổi
tư duy của đảng cầm quyền có làm cho những vị vận động bản dự thảo hiến
pháp nghĩ đến hay không được Giáo sư Nguyễn Huệ Chi trả lời:
Chúng tôi từ lâu đã suy nghĩ về những điều ấy nhưng
vận động của lịch sử là một cái gì không thể cưỡng được cho nên tôi nghĩ
là Đảng Cộng sản Việt Nam đứng trước những thách thức về dân chủ và về
quyền con người, quyền công dân. Nếu như mình tranh thủ được sự đồng
tình của toàn dân thì Đảng Cộng sản sẽ giữ được vai trò lãnh đạo như
trước. Cho nên không có sự gì gọi là xáo trộn, làm cho những người cộng
sản tự biến mất vị trí, hoàn toàn không.
Chúng ta chỉ thực hiện quyền bình đẳng dân chủ trước
pháp luật của toàn dân và người Cộng sản muốn đóng được vai trò trách
nhiệm trước lịch sử thì họ phải làm thế nào cho xứng đáng với tư cách
người lãnh đạo của một đất nước có công bằng, dân chủ, văn minh không
thoái hóa về nhiều phương diện thì đương nhiên người cộng sản sẽ vẫn
được tín nhiệm như thường. Vì thế tôi không nghĩ có một sự xáo trộn gì
lớn trong việc này và Đảng Cộng sản Việt Nam chắc chắn phải phấn đấu
nhiều hơn, đưa hết sức lực ra thì tự nhiên họ sẽ giữ đựơc vị trí của
mình thôi.
Giả thuyết về sự mất trắng quyền bính của Đảng Cộng sản
cũng như ba triệu đảng viên của nó là lực cản lớn nhất cho dự thảo thay
đổi hiến pháp lần này được Giáo sư Tương Lai giải thích:
Không nên khẳng định nếu bản hiến pháp này thông qua
thì quyền bính của họ mất trắng vì nói như vậy cũng không sát với kiến
nghị của chúng tôi. Kiến nghị của chúng tôi trong đó có những người là
Đảng viên như bản thân tôi. Tôi không kiến nghị về việc bác bỏ sự lãnh
đạo của một Đảng nếu Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn được nhân dân tin phục
thông qua trưng cầu dân ý và bỏ phiếu tín nhiệm. Việc Đảng cầm quyền
chấp nhận cạnh tranh chính trị là phù hợp với xu thế lịch sử. Là điều
kiện cho sự phát triển của đất nước, đáp ứng đòi hỏi của nhân dân kể cả
các Đảng viên trung thực của Đảng Cộng sản Việt Nam trước bối cảnh hiện
nay của đất nước.
Khi được hỏi ảnh hưởng tích cực sau khi bản dự thảo hiến
pháp thành hình là gì Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết người ký tên vào bản
dự thảo cho biết:
Tôi nghĩ ảnh hưởng thì chắc chắn là có lợi cho sự
phát triển của đất nước, có lợi đối với toàn dân thì rất rõ ràng. Khi
chúng ta xây dựng được một bản hiến pháp dân chủ, có một hệ thống pháp
luật dân chủ, một xã hội dân chủ thật sự thì không có quyền lợi chính
đáng nào của người dân sẽ bị coi nhẹ, tước bỏ.
Tôi lấy ví dụ, hiện nay cũng có những người cứ lo
lắng mơ hồ là nếu có sự thay đổi thì mình không đảm bảo được lương hưu
chẳng hạn. Sự lo lắng ấy là không có cơ sở trong xã hội dân chủ bởi vì
lương hưu nó thuộc hệ thống bảo hiềm xã hội. Có đóng tiền bảo hiểm xã
hội thì mình có lương hưu, chuyện ấy không cần bàn cãi.
Việc Đảng cầm quyền chấp nhận cạnh tranh chính trị là phù hợp với xu thế lịch sử. Là điều kiện cho sự phát triển của đất nước, đáp ứng đòi hỏi của nhân dân trước bối cảnh hiện nay của đất nước.
Giáo sư Tương Lai
Hai nữa tôi cũng xin nói lại, kiến nghị này của anh
em trí thức là một kiến nghị xây dựng hiến pháp dân chủ chứ đây không
phải là mình làm cuộc lật đổ hay “Cách mạng nhung”, “Cách mạng hoa” gì
cả. Vấn đề là toàn dân thống nhất xây dựng nguyên tắc dân chủ đưa vào
hiến pháp thì chắc chắn dân chủ sẽ tốt hơn.
Giáo sư Tương Lai tin tưởng vào sự hiểu biết của đảng
cầm quyền. Trong tình hình khá chín muồi hiện nay sẽ thúc đẩy họ có cái
nhìn tỉnh táo hơn về thực trạng mà họ phải đối phó để đi đến quyết định
có lợi cho quốc gia dân tộc:
Đành rằng không thể nào những người đang làm công tác
soạn thảo sẽ theo tinh thần mà người dân muốn để người ta dễ dàng chấp
nhận điều này. Không có đâu. Nói như vậy là hết sức ảo tưởng. Nhưng chân
lý chỉ có một, chính nghĩa chỉ có một, công lý chỉ có một, tùy theo
điều kiện lịch sử mà nó thể hiện ra. Nếu những người cầm quyền, những
người đang soạn thảo dự thảo hiến pháp này họ hiểu ra được việc thì họ
phải có những hành động cần thiết.
Đương nhiên giữa hiểu biết, nhận thức và lợi ích thực
tế, lợi ích phe nhóm, lợi ích của nhóm cầm quyền nó có một cuộc đấu
tranh gay gắt. Nhưng tôi tin rằng trong lương tâm mỗi một người đều có
một đốm sáng, và chính cái đốm sáng ấy là cái mà chúng tôi thức tỉnh để
nó bùng lên, để họ cùng với nhân dân thực hiện sứ mệnh lịch sử của họ.
GS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng cái lợi lớn nhất cho
người dân là họ sẽ thực sự làm chủ vận mệnh của mình nếu hiến phảp thay
đổi theo bản dự thảo này:
Hiến pháp là một khế ước xã hội, trong đó người dân
giao ước với nhau về thể chế mà mình muốn thành lập để giới hạn quyền
lực của bộ máy chính quyền ấy. Và cao hơn hết là về quyền con người
trong xã hội được hưởng những quyền gì. Cái gì ảnh hưởng tới người khác
tới cộng đồng thì không được làm, cụ thể nó như thế nào.
Theo tôi nếu chúng ta sửa hiến pháp như thế và có bản
thảo hiến pháp kèm theo để cho người dân tham khảo thì tôi chắc chắn là
người dân sẽ có quyền tự do dân chủ rộng rãi và xứng đáng là người chủ
của xã hội, của đất nước chứ không phải chỉ là người chủ trên danh
nghĩa.
Một cán bộ cao cấp ký tên trong bản kiến nghị dự thảo cho chúng tôi biết góc nhìn của ông:
Kết quả về kiến nghị thì hiện nay chưa thấy gì cả
nhưng tôi hy vọng trong thời đại hiện nay thì phải tìm ra cái lợi ích
hài hòa giữa lực lượng và lợi ích của toàn dân không thể tôn trọng lợi
ích của một bên nào cả. Hiện nay cái không khí dân chủ nó đang mở rộng,
việc đòi hỏi dân chủ của người dân nó đang lên cao thì tôi hy vọng Đảng
sẽ chấp nhận ở mức độ nào đó, từng bước dần dần hai bên sẽ gặp nhau.
Gác lại những hy vọng nếu những kịch bản từng xảy ra
trong nhiều năm nay được lập lại, đó là sự im lặng đối với những gì mà
trí thức lên tiếng. Khả năng các cuộc truy lùng trong bóng tối cũng
không phải là hiếm hoi khi đảng cầm quyền cho rằng bản dự thảo này là
một thách thức có thể bùng lên thành dòng chảy cách mạng như từng xảy ra
trên nhiều nước. Ông Huỳnh Kim Báu khẳng định sự quyết tâm của mình:
Tất nhiên họ còn như vậy thì vẫn còn tranh đấu tới
hơi thở cuối cùng chứ không nhân nhượng chuyện đó. Hai nữa thì hy vọng
trong những người lãnh đạo cộng sản cũng có thể có những người họ thức
tỉnh, thì cũng chỉ hy vọng vậy thôi. Tôi nghĩ đây là chuyện lâu dài chứ
không phải một ngày nhưng mà làm cái gì cũng phải lâu dài chuẩn bị cho
việc trả giá cũng như tình hình trước đây ở Đông âu vậy cho nên chúng
tôi sẳn sàng trả giá.
Báo chí quốc tế có cái nhìn tích cực đối với cuộc vận
động này không phải là không có nguyên nhân. Một trong những nguyên nhân
ấy là nền chính trị độc đảng của Việt Nam đã chạm đáy, nó cần nổi lên
để thở, và nhất là để tránh một cuộc thay đổi dưới hình thức bạo động
qua gợi mở một cuộc rút lui trong danh dự từ bản dự thảo hiến pháp này.
Theo dòng thời sự:
- Hàng trăm trí thức kiến nghị đa đảng
- Gần 800 trí thức VN kêu gọi chấm dứt chế độ độc đảng
- Kiểm soát quyền lực chỉ hiệu quả khi có các cơ quan độc lập
- Kiến nghị Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992
- Sửa đổi hiến pháp và vấn đề luật đất đai
- Bình mới rượu cũ
- Sở hữu đất đai: tử huyệt của chế độ
Copy từ: RFA
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét