Thứ Hai, 14/07/2014
Ngày 18/06 vừa qua, NHNN đã nâng tỷ giá VND/USD bình quân liên ngân
hàng thêm 1%. Việc điều chỉnh tỷ giá này có thực sự hỗ trợ cho doanh
nghiệp xuất khẩu? Cùng với việc tín dụng ngoại tệ tăng trưởng khá cao
trong 6 tháng đầu năm, liệu có khiến cho tình hình ngoại tệ trong hệ
thống ngân hàng trở nên căng thẳng và đẩy lãi suất huy động ngoại tệ
lên?
Chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành về những vấn đề này.
Thưa ông, ông đánh giá thế nào về động thái điều chỉnh tỷ giá vừa rồi của NHNN?
Chuyên gia Bùi Kiến Thành: Trước
hết là tỷ giá cũng không có tăng gì nhiều, chỉ 1% thôi. NHNN đã nghiên
cứu về giá trị thật của đồng tiền Việt Nam. Nhiều chuyên gia đánh giá là
đồng Việt Nam đang không đúng giá trị thật, giá trị thật thấp hơn
nhiều.
Chính sách tỷ giá của Việt Nam hiện đang có 2 vấn đề. Một là giá trị
thật của đồng VND cần được điều chỉnh. Chủ trương mỗi năm điều chỉnh
khoảng 2- 3%, năm nay, sau nửa năm điều chỉnh 1% thì cũng là bình thường
thôi, không có gì là ngoài dự đoán của những người theo dõi tỷ giá Việt
Nam.
Vấn đề thứ hai là làm sao để các nhà xuất khẩu không thiệt hại quá
nhiều khi chuyển đồng USD sang nội tệ, thêm nữa là giúp cho xuất khẩu
mạnh hơn. Đối với các nhà xuất khẩu, điều chỉnh tỷ giá thì họ được lợi
thêm 1% khi chuyển đổi ra nội tệ. Điều này cũng hỗ trợ doanh nghiệp phần
nào, nhưng đó chỉ là một chuyện nhỏ mà nhà nước phải làm thôi.
Việt Nam có đặc thù là xuất khẩu nhưng tỷ lệ nội hóa của mình không có bao nhiêu,
nguyên liệu hầu hết là nhập từ nước ngoài về. Ví dụ như năm vừa rồi,
68% kim ngạch xuất khẩu đến từ các Doanh nghiệp FDI nhưng các DN này
phần lớn là nhập khẩu nguyên liệu. Trong 68% ấy có đến 40 - 50 % là hàng
nhập về. Tính ra “tinh” của nó chả có bao nhiêu.
Khi hạ giá trị đồng VND xuống thì mình cũng phải trả tiền nguyên liệu cao hơn. Vì thế nó cũng không phải lợi thế cho mình xuất khẩu vì nó không làm cho hàng hóa Việt Nam rẻ hơn nhiều so với DN nước ngoài.
Theo
thông tin từ NHNN, tính đến tháng 6/2014, tín dụng ngoại tệ tăng 12,03%
trong khi tín dụng VND chỉ tăng 2,17%. Ông đánh giá như thế nào về mức
tăng trưởng tín dụng ngoại tệ mạnh như vậy?
Trước đây theo nguyên tắc doanh nghiệp có nguồn thu ngoại tệ về mới
được vay ngoại tệ, tức là Doanh nghiệp xuất khẩu là chính nhưng vừa rồi
Nhà nước có chính sách mới cho phép các DN thuộc 5 lĩnh vực được vay
ngoại tệ. Đây có thể là một nguyên nhân khiến cho tín dụng ngoại tệ tăng
mạnh.
Tuy nhiên, theo tôi, chính sách muốn tạo ưu đãi đối với các lĩnh vực
đó nhưng đi ngược nguyên tắc có ngoại tệ mới được vay, và nó có thể ảnh
hưởng đến cung cầu ngoại tệ và tỷ giá nếu thị trường không có đủ ngoại
tệ để bán. Lãi suất cho vay VND quá cao, người ta ít vay tiền VND. Tự
nhiên mình tạo ra cầu về ngoại tệ như thế, sau này không quản lý nổi.
Chính sách tỷ giá như thế là mầm tạo căng thẳng sau này.
Còn về phía người đi vay, tôi muốn nói rằng lãi suất huy động ngoại tệ
thấp hơn lãi suất huy động VND, huy động cao thì cho vay cao, huy động
thấp thì cho vay thấp. Nhưng người đi vay cần phải cẩn thận xem xét
trong mối quan hệ với chính sách tỷ giá để tính toán xem lãi suất đi vay
thật của mình là bao nhiêu?
Ngoài ra, cũng có những Doanh nghiệp có quan hệ với Ngân hàng, vay USD
rồi chuyển sang VND gửi vào Ngân hàng hưởng lãi suất. Việt Nam có nạn
cho vay mà không kiểm soát giám định luồng tiền có đi đúng hướng hay
không cho nên người ta có thể thực hiện điều này.
Theo báo cáo của UBGS Tài chính quốc gia, tỷ
lệ cho vay/tiền gửi ngoại tệ trong hệ thống ngân hàng đã tăng lên mức
95,5% trong tháng 5/2014. Thưa ông, việc nâng tỷ giá VND/USD để hỗ trợ
DN xuất khẩu có thể làm tăng trưởng tín dụng ngoại tệ cao thêm và gây ra
căng thẳng ngoại tệ cho hệ thống hay không?
Có căng thẳng ngoại tệ là
vì nhà nước mở rộng đối tượng được vay ngoại tệ và Ngân hàng đã cho vay
ngoại tệ đến mức gần 100% tiền gửi, không còn có đủ ngoại tệ để cho
vay. Thế thì phải đi mua. Mua nhiều làm đẩy giá ngoại tệ lên. Mà mua ở
đâu? Mua trên thị trường liên Ngân hàng. Không có thì mua của tư nhân,
từ đó mà đẩy lãi suất huy động ngoại tệ lên. Cho nên tôi mới nói là phải
thận trọng. Không phải là nhà nước quyết định một cái, mở thêm ra cho 5
lĩnh vực được vay ngoại tệ là được yên. Cho nhiều đối tượng được vay
ngoại tệ thì sẽ khan hiếm thôi.
Có một vấn đề quan trọng mà ít người quan tâm. Đó là con số mỗi năm
lượng kiều hối gửi về gần 11 tỷ USD. Đây là số tiền rất quan trọng. Nếu
không có khoản tiền này thì dự trữ ngoại hối của mình được bao nhiêu
đâu? Tính sơ sơ, 10 năm nay kiều hối gửi về là hơn 100 tỷ USD, không có khoản này thì Việt Nam đã phá sản rồi, làm gì có ngoại tệ để chi khi mà anh xài nhiều hơn làm ra. Vấn đề nhập siêu cũng là nhờ kiều hối chứ lấy đâu ra mà trả.
Nói rõ hơn, cán cân thương mại của Việt Nam luôn ở trong tình trạng
nhập siêu. Nhưng cán cân thanh toán thì cân bằng được là nhờ kiều hối và
đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, xét lại các khoản đầu tư nước ngoài thì
thực tế họ có cho không mình đâu. “Nó” vào rồi “nó” đi ra. ODA cũng vậy,
không phải là khoản cho không. Khi sử dụng các khoản vốn này, Việt Nam
đều phải mua hàng hóa, nguyên liệu của các nước cho vay. Họ cho vay nhưng chính ra là tìm cách bán hàng cho mình. Họ ưu đãi lãi suất nhưng không ưu đãi giá cả bán hàng. Vào
cuộc là họ lấy mất 20% lợi nhuận của mình rồi. Thế nhưng mình coi ODA
là ghê gớm lắm, thậm chí coi như tiền chùa xài thoải mái. Trong khi chỉ
có kiều hối là đồng bào mình cho không đất nước.
Thưa
ông, trong những ngày vừa qua, đồng USD liên tục xuống giá so với VND.
Có ý kiến cho rằng điều này là do cầu ngoại tệ không nhiều hay nói cách
khác là doanh nghiệp nhập khẩu đang yếu nên giảm nhu cầu ngoại tệ để mua
hàng hóa. Xin ông cho biết ý kiến của mình?
Người ta nói mò thế thôi. Con số mỗi ngày lên xuống là chuyện mưa nắng
thất thường trên thị trường mua bán ngoại tệ. Phải nhìn xu hướng lâu
dài thế nào chứ đừng nhìn 1, 2 ngày. Giờ Ngân hàng đang cho vay nhiều
ngoại tệ, mà muốn tiếp tục cho vay thì phải đi mua như tôi đã nói ở
trên. Nếu chính sách là mở rộng cho vay bằng ngoại tệ mà cung ngoại tệ
không theo kịp thì giá ngoại tệ sẽ lên. Về dài hạn là như thế.
Theo thị trường nếu cung thiếu thì giá lên. Lãi suất huy động đồng USD sẽ cũng phải lên mà thôi.
Có thêm ý kiến cho rằng con số dự trữ ngoại hối “kỷ lục” 35 tỷ USD cũng có thể là một biểu hiện của sức cầu ngoại tệ không lớn?
Thế nào là kỷ lục? Chưa bao giờ mình đạt được mức ấy nhưng không có
nghĩa nó là lớn. Lúc trước có 1000 đồng trong túi, lúc sau có 1 tỷ. 1 tỷ
đồng đó là kỷ lục, nhưng nó có đủ không? Có đáp ứng được nhu cầu của
mình không? Có 35 tỷ USD đấy nhưng nhu cầu của đất nước lúc này là bao
nhiêu? Chúng ta vẫn phải đi vay ngân hàng thế giới, vay các tổ chức quốc
tế, vay các nước phát triển… Kỷ lục nhưng vẫn yếu so với nhu cầu phát triển của nền kinh tế.
Vậy
ông đánh giá thế nào về khoản dự trữ ngoại tệ 35 tỷ USD này? Khoản này
có đảm bảo thị trường không thiếu hụt nguồn cung hay không?
35 tỷ ăn thua gì, có 12 tuần lễ nhập khẩu, sao gọi là an toàn được.
Nhỡ có sự kiện gì làm người ta ùa đi mua ngoại tệ, ngân hàng nhà nước
phải đứng ra bình ổn bằng cách bán USD thì không có đủ mà bán được. Nhất
là khi cán cân thương mại lại bị nhập siêu. Mình chỉ dựa vào ODA được
chút ít. Họ nói giải ngân 7 tỷ, 8 tỷ nhưng có giải ngân thế đâu. Vừa rồi
phó thủ trướng Hoàng Trung Hải nói còn 21 tỷ USD chưa giải ngân được
trong số 57 tỷ ODA cam kết tức là gần 40%. Khi chúng ta không đáp ứng
yêu cầu của người cho vay vì họ bắt mình mua giá này, bắt đưa ra chương
trình nọ kia để họ phê duyệt giải ngân, mình không đồng ý thì họ không
giải ngân thôi. Khi đó chúng ta lại không giải quyết được nguồn vốn để
đầu tư các dự án.
35 tỷ chỉ là một nguồn mà cũng không dùng được nguồn đấy, vì nó là dự
trữ, chỉ đáp ứng nhu cầu mười mấy tuần nhập khẩu. Cho nên tới đây vẫn phải làm sao để tăng dự trữ ngoại hối hơn nữa. Bằng
cách nào? Từ nguồn trong nước, vay nước ngoài, từ nguồn vô hạn định của
Ngân hàng trung ương là tạo ra tín dụng cho Doanh nghiệp phát triển...
Chúng ta phải xem chính sách tiền tệ là như thế nào? Các nước như Mỹ,
Nhật khởi đầu như thế nào, từ đâu mà họ lớn mạnh lên? Phải xem ngân hàng
trung ương của các quốc gia khác họ làm thế nào để xây dựng một hệ
thống tài chính ngân hàng hiệu quả! Có đi vay thì cũng phải biết cách sử
dụng vốn vay cho hiệu quả chứ không phải là tiêu xài hoang phí, rút
ruột công trình…
Xin cảm ơn ông rất nhiều!
Mặt trái của mức tăng dự trữ ngoại hối
Hải Minh
Theo Trí Thức Trẻ
http://vinacorp.vn/news/chuyen-gia-bui-kien-thanh-neu-khong-co-kieu-hoi-viet-nam-pha-san-roi/ct-563666
Copy từ: Người Lót Gạch
............
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét